[ Pobierz całość w formacie PDF ]
do jakiejkolwiek aktywności, to jednak w pózniejszym okresie, w miarę
powracania do zdrowia, wracają równie\ chęci do pracy. Warto mieć wtedy ze
sobÄ… parÄ™ ciekawych ksiÄ…\ek i/lub hobby mo\liwe do uprawiania w izolatce.
Zabiciu czasu i poprawie samopoczucia pomaga, o ile jest to mo\liwe, nawiÄ…zanie
kontaktu telefonicznego z sąsiadem obok. Wymiana spostrze\eń, uwag i
doświadczeń pozwoli na uspokojenie obaw i łatwiejszą akceptację tego
wszystkiego, co aktualnie dzieje siÄ™ z organizmem pacjenta.
79
Problemy rodzin pacjentów lub bliskich im osób. Ludzie najbli\si chorej osobie są
tak\e w ciągłym i ogromnym stresie: dramatem jest patrzeć na ukochaną osobę,
której nie mo\na pomóc; trudno być optymistą; trudno ukryć strach i obawy;
jeszcze trudniej wytrzymać niemo\liwość wykonywania naturalnych gestów,
takich choćby, jak dotknięcie czy przytulenie pacjenta. Czasem cię\ko znieść
sytuacje odwrotne - opuszczenie dzieci i domu aby towarzyszyć choremu
partnerowi. Poczucie winy i niepokój z powodu takich problemów mo\e być
ogromne.
Osoby nara\one na taki stres, nie powinny wahać się przed skorzystaniem z
pomocy i porady osób trzecich. Mo\liwe jest przecie\ utworzenie grupy
składającej się z osób mających takie same doświadczenia. Podzielenie się
osobistymi problemami z innymi mo\e znacznie zmniejszyć napięcie; świadomość,
\e podobne problemy mają inne osoby (w domyśle: jest to sprawa naturalna, a
więc przejściowa) przynosi ulgę i uspakaja.
Problemy dzieci. Dzieci znoszÄ… transplantacjÄ™ szpiku lepiej a i ich rokowania sÄ…
lepsze. Efekty uboczne ablacji są z reguły znacznie l\ejsze, a przypadki choroby
GVHD rzadsze ni\ u dorosłych. Jednak\e trzeba liczyć się z tym, \e - niezale\nie
od wszelkich nadziei na prze\ycie, jakie niesie dzieciom przeszczep szpiku, dla
których na pewno nie ma innego ratunku - patrzenie na cierpienia, jakie muszą
znosić, jest dla rodziców bardzo cię\kim wyzwaniem.
Młodsze dzieci na pewno odczuwają ból i wszystkie niewygody leczenia, jednak\e,
z drugiej strony, oszczędzone są im cierpienia związane ze strachem i obawami o
przyszłość, które nieodłącznie towarzyszą, i z którymi muszą sobie radzić, starsze
dzieci i dorośli. Jak długo rodzice są blisko i opiekują się nimi, dzieci dobrze znoszą
leczenie. Oczywiście, do szpitala mo\na zabrać ulubione zabawki, kocyk
bezpieczeństwa , chroniący przed wszelkim złem.
80
Zadziwiające jest, \e małe dzieci, jak się okazuje, rozumieją koncepcję śmierci i
zdają sobie sprawę z ryzyka na jakie są nara\one. Często wręcz starają się
ochronić rodziców przed uświadomieniem im takiej ewentualności. Dzieci muszą
mieć mo\liwość zwrócenia się w ka\dej chwili do opiekującej się nimi osoby (z
ośrodka transplantacyjnego), której ufają, aby porozmawiać, pobawić się,
podzielić się swoimi myślami, czy po prostu uspokoić się. To bardzo wa\ne.
Podobnie jak szczerość w stosunku do dzieci - jeśli dziecko pyta wprost, nale\y
udzielić mu prostej odpowiedzi.
W pózniejszych etapach leczenia odwiedziny przyjaciół i rodzeństwa, jeśli są
oczywiście mo\liwe, odgrywają bardzo wa\ną rolę. Jednak nie wszystkie ośrodki
transplantacyjne pozwalajÄ… na odwiedziny dzieciom poni\ej 12 lat.
Problemy dawców. Dla większości z nich mo\liwość dania komuś drugiej szansy
\ycia jest bardzo ekscytująca. Gdy, z ró\nych przecie\ powodów, przeszczep się
nie uda, dawcy, oprócz rzeczywistego smutku, czują się za to osobiście
odpowiedzialni i winni. Postawa taka jest charakterystyczna w przypadkach
przeszczepu rodzinnego. Dlatego dawcy muszą wiedzieć, \e niestety - nie ka\dy
przeszczep kończy się sukcesem. Wyjaśnienie przyczyn niepowodzenia i
uspokojenie takiego dawcy nale\y do zadań zespołu ośrodka transplantacyjnego.
Problemy seksualne
Stosowane re\imy ablacyjne bardzo często powodują niepłodność, która - w
zale\ności od wieku pacjenta, rodzaju i natę\enia u\ytej dawki mo\e być
nieodwracalna. Dzieci przed osiągnięciem dojrzałości płciowej, zarówno chłopcy
jak i dziewczęta, leczone chemioterapeutykami w wysokich dawkach, rozwijają się
normalnie. MÅ‚ode kobiety, poni\ej 26 lat, powracajÄ… do zdrowia na tyle, \e
przynajmniej miesiÄ…czkujÄ…, a pewna ich liczba nawet zachodzi w ciÄ…\Ä™ i rodzi
dzieci. U starszych kobiet wcześniej rozpoczyna się okres przekwitania. Mę\czyzni
z reguły zachowują pełne zdolności płciowe, chocia\ mają znacznie obni\oną
81
liczbę plemników w spermie. Pełną wydolność seksualną osiągają po około dwóch
latach od ostatniej chemioterapii.
Smutną konsekwencją zastosowania TBI jest całkowita bezpłodność notowana
właściwie u wszystkich pacjentów; komórki jajowe zamierają, a plemniki przestają
[ Pobierz całość w formacie PDF ]